Ik lees een prachtig mooi boek, een filosofische verhandeling over wat een handicap nu is. Geschreven door Anaïs van Ertvelde. Handicap, een bevrijding. Daarin stond een stuk over de naamgeving van ‘ons soort mensen’.
Vanwege het aangeleerde hokjesdenken is het noodzakelijk om voor mensen binnen deze hokjes aparte namen te hebben. Zo kunnen we 'allochtonen' van 'autochtonen' onderscheiden, 'homo’s' van 'hetero’s' en 'validen' van 'invaliden'. Wel zo handig, vindt men. Nu is het ook nog zo dat wanneer je behoort tot het ene hokje, je behoort tot de norm en in het andere voldoe je daar niet aan. De namen van de mensen in het niet-normhokje krijgen meestal in de loop van de tijd een negatieve connotatie, omdat ze -zoals eerder gezegd- niet voldoen aan de norm. Vervolgens gaan we allemaal andere namen verzinnen om van deze negatieve associatie af te komen. Voor mensen met een handicap heb je inmiddels allemaal varianten in omloop. Op Synoniemennet vind ik de volgende: hulpbehoevend, invalide, kreupel, lam, malheureus (van het Franse woord helaas), mismaakt, misvormd, verminkt, wrak, ziekelijk, zwak. invalide (bn) : arbeidsongeschikt, bedlegerig, gebrekkig, gehandicapt, hulpbehoevend, verminkt, werkonbekwaam. Een lange rij termen die niet perse het meest vrolijke in de mens oproepen. Verder ben ik de afgelopen tijd de volgende omschrijvingen tegengekomen: mensen met een beperking, mensen met een uitdaging, mensen met een rugzakje en ik heb zelfs nog ergens gelezen over ‘mensen met rafelranden’. Toen werd ik een beetje misselijk.
Het grappige is, is dat er ook onder mensen die niet honderd procent gezond en zonder hulpmiddelen zijn, ook onderling discussie is over welke term het beste passend is. Mensen die chronisch ziek zijn, willen liever mensen met een beperking zijn of andersom. Ook hoor ik wisselende reacties op de term ‘gehandicapt’, waarbij de een dit veel beter vindt dan een ‘beperking’ en andersom. Over de term ‘ziek’ zijn ook veel discussies, gaat dit niet beter om een ‘aandoening’?
Heel persoonlijk maakt het mij geen bal uit. Ik heb een aandoening, een ziekte, een beperking, een handicap, sterker nog, ik heb er meerdere. En daarvoor gebruik ik hulpmiddelen, ook meerdere. Hierdoor voel ik niet altijd de beperking, maar dan ligt de beperking wél in de maatschappij omdat ik met mijn rolstoel niet overal naar binnen kan bijvoorbeeld. Mijn energiebeperking is wel echt bij mij en beperkt mij ook absoluut. Dus ja, ik ben een mens met een beperking, een gehandicapte.
In plaats van het steeds maar opnieuw verzinnen van namen voor groepen mensen, is het misschien gewoon tijd om de negatieve associaties eraf te halen.
Comments